مالیات خانه های خالی در ایران؛ تمام آنچه در این‌باره باید بدانید

تامین مسکن یکی از اساسی‌ترین نیازهای هر فرد است. با این حال، در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، تعداد خانه های خالی بسیار زیاد است. این مسئله باعث افزایش قیمت مسکن و کاهش دسترسی مردم به مسکن مناسب می‌شود.

در ایران، قانون مالیات بر خانه های خالی در سال ۱۳۹۹ تصویب شد. این قانون، به منظور کاهش تعداد خانه های خالی و افزایش عرضه مسکن، مالیات سنگینی را برای مالکان خانه های خالی تعیین کرده است. در این مقاله، به بررسی مالیات خانه های خالی در ایران می‌پردازیم. این مقاله شامل مباحث زیر است:

خانه خالی به چه خانه ای گفته می‌شود؟

طبق قانون مالیات بر خانه های خالی، خانه خالی به خانه‌ای گفته می‌شود که بیش از ۱۲۰ روز در سال، مورد سکونت یا اجاره قرار نگرفته باشد.

در این قانون، شرایط خاصی برای تعیین اینکه یک خانه خالی محسوب می‌شود، در نظر گرفته شده است. این شرایط عبارت‌اند از

جمعیت شهر محل قرارگیری خانه بیش از ۱۰۰ هزار نفر باشد:

• خانه محل سکونت اصلی یا فرعی مالک نباشد.
• حداقل یک سال از تاریخ صدور گواهی پایان کار خانه گذشته باشد.
• خانه حداقل چهار ماه در اجاره نبوده باشد.
• فرد مستاجر اقامتگاه اصلی داشته باشد.

تعریف خانه اصلی و فرعی در قانون مالیات خانه های خالی

طبق قانون مالیات خانه های خالی، خانه اصلی به خانه‌ای گفته می‌شود که محل سکونت دائمی مالک یا یکی از افراد تحت تکفل وی باشد. خانه فرعی نیز به خانه‌ای گفته می‌شود که در شهری غیر از شهر محل سکونت اصلی مالک قرار داشته باشد و مورد سکونت دائمی یکی از افراد تحت تکفل وی باشد.

با توجه به این شرایط، خانه های اصلی و فرعی مشمول مالیات خانه های خالی نمی‌شوند. این امر به منظور حمایت از مالکانی است که تنها یک خانه دارند یا یکی از خانه های خود را در شهری غیر از شهر محل سکونت اصلی خود برای استفاده در زمان تعطیلات یا مسافرت استفاده می‌کنند.

چه نوع خانه های خالی مشمول مالیات می‌شوند؟

مالیات خانه های خالی، برای مالکان خانه‌هایی که شرایط زیر را داشته باشند، اعمال می‌شود:

• مالک خانه بیش از یک خانه داشته باشد.
• خانه در شهر با جمعیت بیش از ۱۰۰ هزار نفر قرار داشته باشد.
• خانه محل سکونت اصلی یا فرعی مالک نباشد.
• بر اساس اعلام سامانه ملی املاک و اسکان کشور، در یک سال مالیاتی مجموعا بیش از 120 روز خالی از سکنه باشد.

نحوه محاسبه ماخذ مالیات خانه های خالی

مالیات خانه های خالی، به صورت شش برابر ارزش اجاری ملک در سال اول، ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک در سال دوم و ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک در سال سوم محاسبه می‌شود.

ارزش اجاری ملک، بر اساس نرخ‌های اعلامی توسط وزارت راه و شهرسازی تعیین می‌شود.

نحوه محاسبه مالیات خانه های خالی مشارکتی

واحدهای مسکونی خالی شراکتی (دارای چند مالک) مالیات هر شریک به نسبت سهم مالکیت او و به صورت جداگانه محاسبه، اعلام و مطالبه می‌شود.

ماخذ محاسبه مالیات خانه های خالی در سال اول

برای محاسبه مالیات خانه های خالی در سال اول، ابتدا باید ارزش اجاری ملک را تعیین کنیم. برای این کار، می‌توانیم از نرخ‌های اعلامی توسط وزارت راه و شهرسازی استفاده کنیم.

به عنوان مثال، اگر ارزش اجاری یک خانه در تهران در سال ۱۴۰۲، ماهانه ۱۰ میلیون تومان باشد، ارزش اجاری سالانه این خانه، ۱۲*۱۰ = ۱۲۰ میلیون تومان خواهد بود.

پس از تعیین ارزش اجاری ملک، می‌توانیم پایه مالیات خانه های خالی را به صورت زیر محاسبه کنیم:

محاسبه پایه مالیات خانه های خالی در سال اول=۶*ارزش اجاری برای 8 ماه از سال (120روز اول سال مشمول مالیات نمی شود)

طبق قانون مالیات خانه های خالی، اگر خانه‌ای در سال کمتر از ۱۲۰ روز خالی باشد، مشمول مالیات خانه های خالی نخواهد شد.

محاسبه مالیات خانه های خالی در سال‌های دوم و سوم

برای محاسبه مالیات خانه های خالی در سال‌های دوم و سوم، می‌توانیم از فرمول زیر استفاده کنیم:

مالیات خانه های خالی در سال‌های دوم و سوم = ضریب سال * ارزش اجاری سالانه

در این محاسبه، ضریب سال به ترتیب برابر با ۶، ۱۲ و ۱۸ است.

به عنوان مثال، اگر ارزش اجاری یک خانه در تهران در سال ۱۴۰۳، ماهانه ۱۰ میلیون تومان باشد، ماخذ محاسبه مالیات خانه های خالی در سال دوم، ۱۲*۱۰ = ۱۴۴ میلیون تومان خواهد بود.

سال	ضریب سال	ارزش اجاری سالانه	مدت زمان خالی بودن خانه	مشمول مالیات خانه های خالی؟	مالیات خانه های خالی
اول	6	۱۲۰ میلیون تومان	کمتر از ۱۲۰ روز	خیر	۰ تومان
اول	6	۱۲۰ میلیون تومان	365 روز	بله	۶۲۰ میلیون تومان
دوم	12	۱۲۰ میلیون تومان	365 روز	بله	۱۶۸ میلیون تومان
سوم	18	۱۲۰ میلیون تومان	365 روز	بله	۲۵۲ میلیون تومان

نرخ محاسبه مالیات خانه های خالی

نرخ محاسبه مالیات بر خانه های خالی بر اساس شخصیت مالک (حقیقی یا حقوقی) تعیین می‌شود.

مالیات خانه های خالی برای اشخاص حقیقی بر اساس نرخ ماده 131 ق.م.م محاسبه می‌شود.

در واقع نرخ ماده 131 ق.م.م برای اجاره بهای املاک مشابه در هر ماه (پس از کسر ۲۵ درصد) در نظر گرفته می‌شود نه مجموع کل ماه‌ها. در ادامه مالیات نهایی حاصل جمع مالیاتهای محاسبه شده به ازای هر ماه خواهد بود.

مالیات خانه های خالی برای اشخاص حقوقی بر اساس نرخ ماده 105 ق.م.م محاسبه می‌شود.

نحوه پرداخت مالیات خانه های خالی

پرداخت مالیات خانه های خالی، از طریق درگاه ملی خدمات مالیاتی (my.tax.gov.ir) امکان پذیر است. برای این کار باید مراحل زیر را طی کنید:

1. ورود بهmy.tax.gov.ir  با کمک نام کاربری و رمز عبور (در صورتی که قبلا ثبت نام نکرده‌اید، ابتدا باید در این درگاه ثبت نام نمایید)
2. مراجعه به بخش «واحدهای مسکونی خالی از سکنه»
3. انتخاب گزینه «تمکین می‌کنم»
4. به این ترتیب می‌توانید از طریق درگاه‌های پرداخت در نظر گرفته شده در سامانه، مالیات خود را پرداخت نمایید.

اعتراض به مالیات واحدهای مسکونی خالی

در صورتی که مالکان نسبت به مالیات اعلام شده معترض باشند، می‌توانند گزینه “اعتراض دارم” را انتخاب نموه و دلیل اعتراض خود را ثبت نمایند. در ادامه به سامانه املاک و اسکان کشور هدایت شده و می‌توانند اطلاعات املاک خود را ثبت، اصلاح و یا به‌روز نمایند.

به این ترتیب، سازمان مالیاتی با استعلام از سامانه ملی املاک و اسکان کشور، نسبت به حذف و یا تعدیل مالیات اعلام شده اقدام می‌کند.

مبنای زمانی محاسبه مالیات خانه های خالی

بر اساس مقررات ماده 54 مکرر ق.م.م، مبنای محاسبه و شمول مالیات خانه های خالی، سال مالیاتی (یک سال شمسی) است؛ بنابراین چنانچه مالک یا مالکان واحدهای مزبور، اشخاص حقوقی با دوره‌های مالی میانسال باشند، فارغ از تاریخ شروع و پایان دوره مالی آنها، محاسبه مالیات خانه های خالی بر اساس سال مالیاتی (سال شمسی) انجام می‌شود.

مهلت پرداخت مالیات خانه های خالی طبق مقررات اداره مالیات

سازمان مالیاتی تا پایان تیر ماه هر سال، مالیات متعلق به خانه های خالی را تعیین و از طریق ارسال پیامک و ابلاغ در درگاه ملی خدمات مالیاتی، به مالکان اعلام می‌کند. مالکان موظفند تا پایان ماه بعد، از طریق مسیرهای پرداخت الکترونیکی اعلام شده، نسبت به پرداخت مالیات خود اقدام نمایند. در غیر این صورت سازمان مالیاتی برابر مقررات قانون مالیاتها نسبت به صدور اوراق مطالبه مالیات متعلق و محاسبه جرایم مقرر در قانون اقدام خواهد شد.

درادامه و بعد از رویت لیست واحدهای مسکونی اقدامات زیر را مطابق شکل انجام می دهید.

نکات مهم در پرداخت مالیات خانه های خالی

در صورتی که مالک مالیات متعلق به واحدهای مسکونی خالی خود را در مهلت مقرر نپردازد، مالیات متعلق به همراه جرایم تاخیر در پرداخت مالیات (موضوع ماده 190 ق.م.م)، در جریان اجرای سایر مقررات از جمله فصل وصول مالیات و یا در زمان تنظیم سند انتقال قطعی (هر کدام مقدم باشد) وصول خواهد شد. نکند

بند 6 تبصره 8 ماده 169 مکرر ق.م.م: كليه اشخاص مشمول ماده 169 مکرر مكلفند حداكثر ظرف مدت يك ماه پس از هرگونه تغيير در محل اقامت يا خريد و فروش واحد تحت تملك خود، اطلاعات جديد را در سامانه املاك و اسكان كشور ثبت نمايند؛ در غير اين ‌صورت واحد مسكونی جديد به ازای هر ماه تاخير، مشمول جريمه‌ای معادل ماليات سال اول ماده 54 مكرر (6 برابر مالیات)

دستورالعمل نحوه محاسبه مالیات خانه های خالی

سازمان مالیاتی به منظور ایجاد هماهنگی میان واحدهای مالیاتی مختلف جهت محاسبه مالیات خانه های خالی و همچنین اطلاع رسانی به عموم مردم در این زمینه، دستورالعمل شماره 517/1400/200 مورخ 06/7/1400 را صادر نمود. شرح این دستورالعمل که در اجرای حکم ماده 54 مکرر قانون مالیاتهای مستقیم (اصلاحی به موجب قانون اصلاح موادی از ق.م.م مصوب 05/9/1399) است.

 نتیجه‌گیری و جمع‌بندی

مالیات خانه های خالی، یک سیاست اقتصادی است که می‌تواند به کاهش تعداد خانه های خالی و افزایش عرضه مسکن کمک کند. این سیاست، مزایای زیادی دارد و می‌تواند به بهبود وضعیت مسکن در کشور کمک کند.

مالیات خانه های خالی، یک سیاست اقتصادی است که می‌تواند به کاهش تعداد خانه های خالی و افزایش عرضه مسکن کمک کند. نحوه محاسبه مالیات خانه های خالی، به صورت شش برابر ارزش اجاری ملک در سال اول، ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک در سال دوم و ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک در سال سوم است.مالیات خانه های خالی، تعریف خانه خالی، شرایط مشمولیت مالیات خانه های خالی، نحوه محاسبه مالیات خانه های خالی، مزایای مالیات خانه های خالی آن ماه) می‌‌شود.