“راهنمای ثبت نام ارزش افزوده و فراخوان آن: گام های کلیدی”
یکی از اصول پایه ای نظام مالیاتی در ایران مالیات بر ارزش افزوده ( vat ) است . این مالیات یک ابزار مهم برای تامین درآمدهای دولتی و تنظیم تعادل مالی در اقتصاد مورد استفاده قرار می گیرد. از سال 1387 با اجرای
فراخوان های مختلف ,نظام مالیات بر ارزش افزوده به تدریج در کشور به کار گرفته شده است . و این قانون تا سال 1400 موقتی بود و در خرداد 1400 به صورت دائمی تصویب شد. مطابق این قانون هر نوع کالا یا خدمتی
در داخل کشور به دیگران واگذار شود مشمول مالیات بر ارزش افزوده می شود مگر جزء کالاهای اساسی معاف باشد که در فصل سوم -ماده 9 این قانون کالاها و خدمات معاف از مالیات بر ارزش افزوده آمده است.
برای اطلاعات بیشتر مقاله معافیت های مالیات بر ارزش افزوده امین حسابان را مطالعه کنید.
لینگ معافیت کالا و خدمات مالیات بر ارزش افزوده
بررسی دو گروه از افراد در نظام ارزش افزوده :
افرادی که مشمول فراخوانهای VAT هستند ولی ثبت‌نام نکرده‌اند، افرادی که هنوز فراخوان نشده‌اند اما مالیات بر ارزش افزوده دریافت کرده‌اند.
آموزش و اطلاع‌رسانی در مورد قوانین و مقررات VAT برای هر دو گروه از اهمیت بالایی برخوردار است. دانستن اینکه چه زمانی و چگونه باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کرد، می‌تواند از بسیاری از مشکلات قانونی و
مالی جلوگیری کند. همچنین، با توجه به اینکه تا پایان سال ۱۴۰۴، همه اشخاص باقی‌مانده نیز فراخوان خواهند شد، ضروری است که کسب‌وکارها خود را برای این تغییرات آماده کنند.
گروه اول: مشمولین فراخوان که ثبت‌نام نکرده‌اند
این گروه شامل کسب‌وکارهایی است که بر اساس قوانین موجود، ملزم به پرداخت VAT هستند اما به دلایلی هنوز برای این مالیات ثبت‌نام نکرده‌اند. عدم ثبت‌نام می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین شود که شامل
جریمه‌های نقدی و حتی مسئولیت‌های قانونی است. این امر می‌تواند تأثیر منفی بر روی اعتبار شخص بوده و مشکلات مالی برای کسب‌وکار داشته باشد.
گروه دوم: غیرمشمولین فراخوان که VAT دریافت کرده‌اند
شامل اشخاص یا کسب‌وکارهایی است که هنوز به طور رسمی مشمول فراخوانهای VAT نشده‌اند، اما از مشتریان خود مالیات بر ارزش افزوده دریافت کرده‌اند. این عمل نه تنها غیرقانونی است بلکه می‌تواند منجر به
جریمه‌هایی شود که شامل پرداخت دو برابر مالیات دریافتی و عودت وجه به مشتریان است.
نکات مهم در رعایت مالیات ارزش افزوده :
واگذاری کالا و یا خدمت هر نوع فروش , معامله و معاوضه را هم شامل می شود کالاهای مشمول ارزش افزوده اگر به صورت مجانی , هبه , اشانتیون و تبلیغات هم واگذار شود مشمول مالات بر ارزش افزوده می شود صادرات
کالا یا خدمت به خارج از کشور مالیات بر ارزش افزوده ندارد.
ثبت نام مالیات بر ارزش افزوده
همه شما می‌دانید که اگر مشمول ثبت نام قانون مالیات بر ارزش افزوده باشید ولی رعایت نکنید مشمول جرایم سنگینی می شوید . و یا در نتیجه رعایت نکردن تکالیف مربوط به آن , مشمول جرایم سنگین شده اید . اما نکته
اینجاست که باید بدانید از چه زمانی ملزم به ثبت نام و اجرای این قانون می شوید و باید این مالیات را از خریداران دریافت کرده و در دوره های معین شده به سازمان امور مالیاتی پرداخت کنید اما قبلش باید اعتبار مالیات
بر ارزش افزوده خرید های خود را از آن کسر کنید و مابه التفاوت باقی مانده را پرداخت کنید و مهمتر اینکه چه زمانی نباید این مالیات پرداخت کنید. اگه کسب‌وکار شما جزو آن دسته‌ای است که باید مالیات بر ارزش افزوده
بدهد ، در مرحله اول باید ثبت‌نام کنید و سپس از مشتری‌هایتان این مالیات را بگیرید. ولی اگر ثبت‌نام نکنید و یا از مشتریان این مالیات را دریافت نکنید بعداً دچار دردسرهای زیادی می شوید و جریمه‌های سنگینی
براتان در نظر گرفته می شود. پس بیایید با هم یاد بگیریم که این قانون چطور کار می‌کند و چطورمی‌توانیم از جریمه‌های آن دوری کنیم.
فراخوان های ثبت نام ارزش افزوده
مالیات برارزش افزوده از سال ۸۷ اجرایی شد و سازمان امور مالیاتی برای اجرای بهتر و بدون چالش قانون مالیات بر ارزش افزوده، به‌تدریج و به‌صورت مرحله‌ای واحدهای صنفی مختلف را دعوت به ثبت نام در نظام مالیات
بر ارزش افزوده نمود و مشمول این قانون قرار داد. واحدهای صنفی و تجاری فراخوان شده بر اساس حجم فعالیت و یا نوع فعالیت موظف به اجرای آن شدند. و به‌صورت دوره‌ای و در بازه‌های زمانی معینی مشمول آموزش
واجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده شدند . در ادامه 10 مرحله فراخوان اعلام شده توسط سازمان امور مالیاتی را برایتان بیان می کنیم تا بتوانید براحتی تشخیص دهید که به عنوان یک شخص حقیقی و یا حقوقی مشمول
ثبت نام در کدام مرحله فراخوان مالیات بر ارزش افزوده بوده اید . در صورتی که فراخوانهای مالیات بر ارزش افزوده را انجام ندهید مشمول جرائم ارزش افزوده میگردید جهت مطاله جرائم مالیات بر ارزش افزوده این مطلب را
مطالعه کنید.
مرحله اول فراخوان مالیات برارزش افزوده :
اولین مرحله فراخوان مالیات برارزش افزوده درسال ۸۷ بود که در آن کلیه واردکنندگان و صادر کنندگان و همچنین فعالان اقتصادی با مجموع فروش کالاها و ارائه خدماتی که بیشتر از سه میلیارد ریال در سال ۸۶ و یا بیشتر
از یک میلیارد و دویست و پنجاه میلیون ریال در پنج ماهه نخست سال ۸۷ بود مکلف به اجرای قانون شدند.
مرحله دوم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده :
مرحله دوم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای مهرماه سال 88 اجرا شد که در آن کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی، باهرمیزان فعالیت و درآمد، که مشمول مرحله اول ثبت نام نشده بودند و همچنین جزء فعالیت های
بند (الف) ماده (۹۶) قانون مالیاتهای مستقیم (مصوب۲۷/۱۱/۸۰) بودند قرارگرفتند.
فعالیت های بند (الف) ماده (۹۶)
- تمامی واحد های تولیدی اعم از کارخانه و کارگاه و غیره که جواز تأسیس و پروانه بهره برداری از وزراتخانه دارند یا برای آنها صادر میشود
- تمامی افرادی که از معادن بهره برداری میکنند
- تمامی افراد ارائه دهنده خدمات مالی، حسابداری، حسابرسی و دفتر داری
- حسابداران رسمی مشغول به فعالت و مؤسسه های حسابرسی که عضو جامعه حسابداران رسمی ایران هستند
- افراد ارائه دهنده خدمات مدیریت
- افراد ارائه دهنده خدمات مشاوره
- ارائه دهندگان و فروشندگان خدمات انفورماتیک رایانه ای، سخت افزاری، نرم افزاری و طراحی سیستم
- هتل ها (۳ ستاره به بالا) و متل ها
- عمده فروشان، فروشگاه های بزرگ، واسطان مالی، نمایندگان توزیع کالا (داخلی و خارجی)، انبار ها و بنکداران
- نمایندگان مؤسسات صنعتی و تجاری؛ چه داخلی و چه خارجی
- مؤسسه های مهندسی و مهندسی مشاور
- مؤسسه های تبلیغات و بازاریابی
- تمامی مؤسسات حمل و نقل دارای مجوزات لازم. اعم از زمینی، هوایی، دریایی، باربری و موتوری (مشاغلی که حیطه فعالیت آنها صرفا به حمل و نقلِ مسافر محدود میشود مستثنا هستند)
مرحله سوم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده :
مرحله سوم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای فروردین سال ۸۹ به اجرا گذاشته شد، و مشمول کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که براساس شرایط مراحل اول و دوم ثبت نام ، مشمول اجرای نظام مالیات بر ارزش
افزوده نشده بودند و همچنین در سال ۸۷ یا ۸۸ مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات ( غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف ) آنها سه میلیارد ریال و بالاتر بود، مشمول این مرحله گردیدند.
مرحله چهارم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده :
مرحله چهارم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده از مهرماه سال ۸۹ اجرا شد و کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که در فراخوان های قبلی مشمول نشده بودند و شاغل به فعالیتهای اعلام شده در بند ب ماده ۹۶ قانون مالیاتهای
مستقیم (مصوب ۸۰/۱۱/۲۷) با هر میزان فروش یا درآمد بودند مشمول این مرحله گردیدند.
فعالیت های بند (ب ) ماده 96
- صاحبان کارگاه های صنعتی که برق کارگاه آنها حداقل ۳ فاز ۵۰ آمپر باشد
- جواهر و طلا فروشان
- فروشندگان آهن آلات
- دارندگان تالار های پذیرایی و رستوران
- صاحبان هتل آپارتمان، هتل های یک و دو ستاره و متل ها
- نمایشگاه داران خودرو
- بنگاه داران املاک
- صاحبان تعمیرگاه مجاز خودرو
- صاحبان چاپخانه
- صاحبان دفاتر رسمی
- صاحب مرکز های ارتباطات رایانه ای، دفتر های خدمات ارتباطی (دفتر خدمات و آژانس های پستی) دفتر های خدمات دولت الکترونیک (پلیس به علاوه ده) و دفتر های خدمات الکترونیک شهر
- دارندگان دفتر های خدمات مسافرتی
- دارندگان سینما، تماشاخانه و مکان های تفریحی و ورزشی
مرحله پنجم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده :
درمرحله پنجم ثبت نام ارزش افزوده که از اول مهر ماه ۱۳۹۰ اجرا شد کلیه اشخاص حقوقی که در مراحل قبلی مشمول نبودند و مجموع فروش کالاها و ارائه خدمات (غیرمعاف یا معاف و غیرمعاف) آنها در هر یک از سالهای
۸۷ تا۸۹ یک میلیارد ریال( 100 میلیون تومان ) و بیشتر بود و همچنین کلیه اشخاص حقوقی که قبل یا بعد از سال ۹۰ ایجاد، تأسیس و به ثبت رسیده یا می‌رسیدند و حائز شرایط مذکور نشده بودند، در صورتی که مجموع
فروش کالا و ارائه خدمات (غیر معاف یا معاف و غیر معاف) آنها در سال ۹۰ یا سالهای بعد، یک میلیارد ریال و بیشتر بود، از اولین دوره مالیاتی بعد از رسیدن به آستانه مذکور، مشمول مرحله پنجم ثبت نام و اجرای قانون
شدند مرحله ششم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده : مرحله ششم ثبت نام ارزش افزوده از ابتدای سال ۹۴ به مرحله اجرا درآمد. در این مرحله اشخاص حقوقی و همچنین حقیقی (صرف نظر از مبلغ فروش سالانه) موضوع
ماده «۹۵» قانون مالیاتهای مستقیم (مصوب ۸۰/۱۱/۲۷) که به فعالیتهای زیر بدون در نظر گرفتن مساحت محل کسب و کار و نوع مجوز مشغول بودند مشمول مالیات بر ارزش افزوده شدند.
مرحله مشاغل فرخوان مرحله ششم :
چلوکبابی‌ها سالن های غذاخوری سفره خانه های سنتی اغذیه فروشی های زنجیره ای با مالکیت واحد و یا نام و نشان و عنوان تجاری واحد
مرحله هفتم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده :
در مرحله هفتم فراخوان مالیات برارزش افزوده کلیه اشخاص حقوقی فعال با هر حجم از فروش و یا درآمد از محل عرضه کالا و ارائه خدمات مشمول که در مراحل قبلی فراخوان نشده اند، در این مرحله مکلف به ثبت نام در
نظام مالیات بر ارزش افزوده و اجرای این قانون از اول مهرماه سال ۹۵ شدند. ویا بعد از تاریخ اجرای این فراخوان ایجاد، تأسیس و به ثبت رسیده و یا شروع به انجام فعالیت کنند، در صورت انجام فعالیت با هر حجم از
فروش و یا درآمد حاصل از کالا و خدمت، از اولین دوره مالیاتی بعد از شروع فعالیت مشمول اجرای این قانون می‌باشند
مرحله هشتم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده :
کلیه جایگاه‌داران سوخت (فرآورده‌های نفت و گاز) با هر حجم از فروش و یا درآمد کالا و ارائه خدمات که در فراخوانهای قبلی، مشمول اجرای قانون نشده بودند، مشمول اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای سال
۱۳۹۹خواهند شد. اشخاص که بعد از تاریخ اجرای فراخوان نیز ایجاد، تأسیس و به ثبت می‌رسند و یا شروع به انجام فعالیت میکنند، در صورت فعالیت با هر حجم از فروش و یا درآمد (کالا و خدمت) مشمول اجرای قانون از
تاریخ شروع فعالیت می‌باشند. تذکر مهم:
- جایگاه‌دارانی که قبلا در اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده مشمول شرایط مرحله هشتم ثبت‌نام نظام مالیاتی شده بودند جزو مودیان مشمول مراحل قبلی ثبت‌نام و اجرای قانون محسوب شده و مکلف به اجرای
مقررات از تاریخ شمول فراخوان مربوط، خواهند بود.
2. کارمزد و مالیات و عوارض ارزش افزوده جایگاه‌داران در قیمت‌های فرآورده‌های نفت و گاز لحاظ شده است و جایگاه‌داران اجازه وصول مالیات و عوارض ارزش افزوده مازاد بر قیمت تعیین‌شده را از خریداران سوخت ندارند.
مرحله نهم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده :
کلیه اشخاص حقیقی و حقوقی که مطابق شرایط فراخوانهای مراحل اول تا هشتم ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده مشمول اجرای ارزش افزوده نشده‌اند، در صورت اشتغال به فعالیتهای زیر با هر میزان
فروش یا درآمد، مشمول مرحله نهم ثبت نام محسوب می شوند و مکلف به اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده از ابتدای تیرماه سال ۱۴۰۲ هستند.
لیست فعالیت شغلی مشمولین مرحله نهم
تهیه و ارائه انواع غذا به صورت بیرون بر (آشپزخانه‌ها و کیترینگ ها) اعم از صنعتی یا خانگی؛ کافی شاپها.
تذکر بسیار مهم: اشخاصی که واجد شرایط مراحل اول تا هشتم ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده بوده انـد، حتـی در صورت انطباق با شرایط مشمولیت مرحله نهم ثبت نام جزء مؤدیان مشمول مراحل قبلی
ثبت نام و اجرای قانون محسوب شده و مکلف به اجرای مقررات از تاریخ مشمولیت فراخوان مربوط، خواهند بود.
مرحله دهم فراخوان مالیات بر ارزش افزوده:
طبق ماده (۱۳) قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب 1400 از آنجایی که تا زمان راه اندازی کامل سامانه مودیان ترتیبات ثبت نام حسب مقررات قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب ۱۳۸۷ می باشد. کلیه اشخاصی که در
شرایط فراخوان های مراحل اول تا نهم مشمول ثبت نام و اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده نشدند. در صورت اشتغال به فعالیت های زیر با هر میزان فروش یا درآمد مشمول ثبت نام مرحله دهم خواهند بود .
فعالیت های شغلی مرحله دهم ارزش افزوده:
- فروشندگان حیوانات خانگی شامل سگ ,گربه ,ماهی و پرنده زینتی و حیوانات وحشی
- کلیه مراکز درمانی ,بیمارستان ها و کلینیک های دامپزشکی
- تمامی ارائه دهندگان هرگونه خدمات به این حیوانات
- فروشندگان انواع غذا ,لوازم و تجهیزات حیوانات خانگی موضوع بند (۱) فوق از قبیل پت شاب ها
- فروشندگان انواع ادوات و آلات موسیقی از هر نوع
- ارائه دهندگان خدمات اخذ پذیرش تحصیلی و مشاوره و راهنمایی در امور تحصیلی خارجی
- ارائه دهندگان خدمات ماساژ از هر نوع
- ارائه دهندگان خدمات طرح و نقشه بهره برداری از معادن و مشاوره فنی حفاری، آتشباری و انفجار معدن صاحبان
- آتلیه های عکس و فیلم
- ارائه کنندگان خدمات مربوط به برگزاری سمینار، همایش ,کنفرانس ,جشنواره ,گردهمایی و انواع مراسم
- فروشندگان انواع عینک آفتابی و لنزهای تماسی
- فروشندگان انواع ضایعات فلزی
- فروشندگان قهوه ,کاکائو ,نسکافه پودر و خمیر حاصل از آن ها
- فروشندگان انواع لوازم و تجهیزات حفاظتی از قبیل دزدگیر
نکته :
کلیه فعالان اقتصادی که به فعالیت عرضه کالا و ارائه خدمات معاف (موضوع ماده ۹ قانون مالیات بر ارش افزوده مصوب ۰۲/۰۳/۱۴۰۰ ) هستند در صورتی که مشمول فراخوانهای قبلی بوده اند، ملزم به ثبت نام و ارائه
اظهارنامه مالیات بر ارزش افزوده نمی باشند.
پایان و نتیجه‌گیری
حالا که درباره‌ی قانون مالیات بر ارزش افزوده و اهمیت رعایت کردن آن صحبت کردیم، امیدواریم که همه‌چیز براتان روشن شده باشد. یادتان نرود که اگه کسب‌وکارتون مشمول این فراخوان‌ها است و شما ثبت‌نام نکنید یا
مالیات را از خریداران نگیرید، با جریمه‌های سنگینی روبرو می شوید و اگر کسب‌وکارتان مشمول این مالیات بر ارزش افزوده نیست ولی مالیات را دریافت کنید، باز هم جریمه‌هایی که شامل وصول دو برابر مالیات دریافتی و
عودت وجه مالیات دریافتی به اشخاص و خریدران مربوط خواهد,در انتظارتان است . پس بهتراست که از همین حالا اطلاعات خود را کامل کنید و از قوانین مطلع باشید تا بتوانید به بهترین شکل از کسب‌وکارتون محافظت
کنید. موفق و پیروز باشید! برای مشاوره در این زمینه با مشاوران ما در تماس باشید
